Καταρράκτης

Καταρράκτης είναι η θόλωση ενός μέρους του ματιού σας που ονομάζεται φακός. Η όραση σας θολώνει επειδή ο καταρράκτης είναι σαν ένα παγωμένο γυαλί, το οποίο παρεμποδίζει την όραση σας. Δεν είναι ένα στρώμα δέρματος που φυτρώνει πάνω στο μάτι, ανεξάρτητα από το τι μπορεί να έχετε ακούσει.

Αν ο οφθαλμίατρος ή ο οπτικός σας, σας είπε ότι έχετε καταρράκτη, μην πανικοβάλλεστε. Πολλοί άνθρωποι άνω των 60 ετών έχουν κάποιο καταρράκτη και η πλειονότητα αυτών μπορεί να θεραπευθεί επιτυχώς.

Ο φακός είναι ένας διάφανος ιστός, ο οποίος βρίσκεται πίσω από την ίριδα, το χρωματιστό μέρος του ματιού. Ο φακός βοηθάει στο να εστιαστεί το φως στο πίσω μέρος του ματιού, τον αμφιβληστροειδή. Για να δούμε μια εικόνα καθαρά, θα πρέπει και ο φακός να είναι καθαρός και διάφανος. Το διάγραμμα παραπάνω δείχνει τα κύρια μέρη του ματιού.

• Θολή όραση

Αυτό είναι πολύ σύνηθες. Μπορεί να προσέξετε πως η όραση σας έχει γίνει θολή ή ομιχλώδης, ή να νομίζετε ότι τα γυαλιά σας είναι βρώμικα ή φαίνονται γρατσουνισμένα.

• Ενόχληση από το έντονο φως

Μπορεί να αισθανθείτε ενόχληση από κάποιο έντονο φως, όπως τα φώτα των αυτοκινήτων που έρχονται από απέναντι ή από το φως του ήλιου.

• Αλλαγές στην αντίληψη των χρωμάτων

Μπορεί να αντιληφθείτε ότι τα χρώματα εμφανίζονται ξεπλυμένα ή ξεθωριασμένα.

Αυτά τα οφθαλμολογικά προβλήματα μπορεί να είναι σημεία και άλλων οφθαλμολογικών παθήσεων. Αν έχετε κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να δείτε έναν οφθαλμίατρο. Οι τακτικές επισκέψεις στον οφθαλμίατρο μπορεί να πιάσουν μια οφθαλμολογική πάθηση στα πρώτα της στάδια.

Ο καταρράκτης μπορεί να σχηματιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Ο πιο συχνός τύπος καταρράκτη είναι ο γεροντικός. Αυτός αναπτύσσεται καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν. Σε πιο νεαρά άτομα, ο καταρράκτης μπορεί να είναι αποτέλεσμα παθήσεων όπως ο διαβήτης, να οφείλεται σε κάποια φάρμακα, σε κάποιο τραυματισμό ή άλλες μακροχρόνιες παθήσεις των ματιών. Ο καταρράκτης μπορεί να εμφανιστεί και στη γέννηση. Αυτός ονομάζεται συγγενής καταρράκτης.

Αν και οι ερευνητές μαθαίνουν συνεχώς περισσότερα γύρω από τον καταρράκτη, κανείς δε γνωρίζει στα αλήθεια τι τον προκαλεί. Μπορεί να υπάρχουν πολλοί παράγοντες, όπως το κάπνισμα, εκτεταμένη έκθεση στον ήλιο και φτωχή δίαιτα. Μερικές φορές ο καταρράκτης μπορεί να οφείλεται σε άλλα προβλήματα υγείας, όπως στο διαβήτη.

Η πιο επιτυχημένη θεραπεία για τον καταρράκτη είναι η εγχείρηση για να απομακρυνθεί ο θολωμένος φακός. Παραταύτα, η καλή δίαιτα μπορεί να επιβραδύνει το ρυθμό ανάπτυξης του γεροντικού καταρράκτη.

Στο παρελθόν, οι οφθαλμίατροι συχνά περίμεναν μέχρι ο καταρράκτης να ‘ωριμάσει’ και η όραση να είναι πολύ χαμηλή προτού σας προτείνουν να γίνει η επέμβαση.

Τα τελευταία χρόνια, με τη μοντέρνα χειρουργική, η επέμβαση γίνεται μόλις η όραση σας αρχίζει και σας ενοχλεί στην καθημερινή σας ζωή, όπως για παράδειγμα να έχετε δυσκολίες να φροντίσετε τον εαυτό σας ή άλλους, να μαγειρέψετε, να οδηγήσετε, να βγείτε μια βόλτα έξω, να μπορέσετε να διαβάσετε, να δουλέψετε ή να κάνετε τα πράγματα που σας αρέσουν.

Αν είστε οδηγός θα πρέπει να μπορείτε να πιάσετε τα κριτήρια τα οποία απαιτούνται από το Υπουργείο Μεταφορών, και ίσως θα πρέπει να κάνετε την εγχείρηση καταρράκτη, ώστε να μπορείτε να συνεχίσετε να έχετε το δίπλωμα σας.

Πριν την εγχείρηση, εσείς και το μάτι σας θα εξετασθείτε λεπτομερώς για να αποφασισθούν οι λεπτομέρειες της εγχείρησης. Αυτό μπορεί να απαιτήσει ακόμα μια ξεχωριστή επίσκεψη πριν την επέμβαση. Αυτή λέγεται προ-εγχειρητικός έλεγχος.

Σχεδόν όλοι χρειάζονται τοπική αναισθησία. Με την τοπική αναισθησία, θα είστε ξυπνητός αλλά δε θα αισθάνεστε τίποτα στο μάτι.

Συνήθως ο οφθαλμίατρος θα σας εξηγεί τι γίνεται κατά τη διάρκεια της επέμβασης και θα φροντίζει να είστε άνετος και χαλαρωμένος. Μπορεί αμυδρά να βλέπετε κάποιες κινήσεις αλλά όχι τις λεπτομέρειες της επέμβασης.

Αν, παρεμπιπτόντως, κάνετε γενική αναισθησία θα είστε εντελώς αναίσθητος, και θα είναι σαν να κοιμάστε κατά τη διάρκεια της επέμβασης.

Ο οφθαλμίατρος κάνει την επέμβαση με τη βοήθεια ενός μικροσκοπίου, μέσα από ένα μικρό άνοιγμα στο μάτι. Αυτό το άνοιγμα είναι τόσο μικρό που συνήθως δε χρειάζονται ράμματα για να κλείσει. Η επέμβαση συχνά διαρκεί 15 με 20 λεπτά, αν και μπορεί να διαρκέσει και περισσότερο.

Κατά τη διάρκεια της εγχείρησης ο φακός με τον καταρράκτη αφαιρούνται και αντικαθίστανται από ένα διάφανο πλαστικό φακό, έτσι ώστε το μάτι να βλέπει καθαρά μετά την εγχείρηση. Αυτός ο πλαστικός φακός λέγεται ενδοφακός και παραμένει στο μάτι για όλη σας τη ζωή.

Πιθανόν να τοποθετηθεί ένα κάλυμμα πάνω από το μάτι σας για να το προστατέψει από τυχόν τρίψιμο ή ατύχημα μετά την εγχείρηση.

Η εγχείρηση δε γίνεται με laser, παρ’ όλα αυτά που ακούγονται, αν και το laser μερικές φορές χρειάζεται αργότερα στην περίπτωση που το περίβλημα του φακού (το περιφάκιο) θολώσει με τη σειρά του.

Θα θέλαμε να σας καθησυχάσουμε ότι το μάτι σας δε βγαίνει από τη θέση του κατά τη διάρκεια της επέμβασης.

Κάθε ασθενής και κάθε μάτι είναι διαφορετικό. Πριν την εγχείρηση γίνονται μετρήσεις (βιομετρία) για να υπολογίσουμε τη σωστή δύναμη του φακού που θα βάλουμε μέσα στο μάτι. Επίσης υπάρχουν αρκετοί τύποι ενδοφακών. Οι δύο κύριες κατηγορίες είναι:

• Οι μονοεστιακοί (απλοί) ενδοφακοί. Με αυτούς θα βλέπετε πολύ καλά μακριά, αλλά θα χρειαστείτε γυαλιά για κοντά.

• Οι πολυεστιακοί φακοί. Με αυτούς τους φακούς υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην ξαναχρειαστείτε γυαλιά, δηλαδή θα βλέπετε καλά και για μακριά και για κοντά. Πολλές φορές όμως αυτοί οι φακοί προκαλούν μείωση της ευαισθησίας αντίθεσης (ειδικότερα σε μισο-σκότεινους χώρους), όπως επίσης και φωτεινά στεφάνια και θάμβος γύρω από τα φώτα στο σκοτάδι. Πολλοί ασθενείς είναι πρόθυμοι να αποδεχτούν αυτές τις παρενέργειες αρκεί να ξεφορτωθούν τα γυαλιά τους.

Οι περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν άμεση βελτίωση της όρασης τους, αν και η πλήρης ίαση μπορεί να πάρει αρκετούς μήνες. Μπορεί ακόμα να χρειαστείτε γυαλιά, ειδικότερα για διάβασμα.

Θα σας δοθούν σταγόνες για να χρησιμοποιήσετε μέχρι και δυο μήνες μετά την επέμβαση. Θα ήταν καλό να έχετε μια βοήθεια στο σπίτι, ειδικότερα αν δυσκολεύεστε να βάλετε τις σταγόνες μέσα στο μάτι.

Οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν την επέμβαση και πηγαίνουν σπίτια τους την ίδια μέρα, και πιθανότατα μπορούν να συνεχίσουν την καθημερινή τους ζωή, αλλά πρέπει να προσέξετε:

• Να αποφύγετε να τρίψετε το μάτι σας. Ρωτήστε αν μπορούν να σας δώσουν ένα οφθαλμικό κάλυμμα εάν είστε ανήσυχοι στον ύπνο σας.

• Να μη σηκώνετε πολύ βαριά αντικείμενα και να αποφύγετε κοπιώδη γυμναστική και κολύμβηση.

• Καθώς λούζετε τα μαλλιά σας να αποφύγετε την είσοδο σαμπουάν και νερού στο μάτι.

• Να αποφύγετε να φορέσετε μακιγιάζ μέχρι να σας πει ο οφθαλμίατρος σας ότι είναι ασφαλές να το κάνετε.

Η εγχείρηση καταρράκτη είναι μια από τις πιο επιτυχείς επεμβάσεις. Λιγότερο από το 2% των ανθρώπων έχουν σοβαρές επιπλοκές. Εάν έχετε οποιαδήποτε ανησυχία για την επέμβαση σας επικοινωνήστε με τον οφθαλμίατρο σας.

Μία από τις πιο συνήθεις και εύκολα θεραπεύσιμες επιπλοκές είναι η θόλωση του περιβλήματος του φακού, η λειτουργία του οποίου είναι να κρατάει το φακό στη θέση του. Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, αυτή μπορεί εύκολα να διορθωθεί με laser.