Στραβισμός

Στραβισμός είναι η κατάσταση κατά την οποία τα δυο μάτια δεν είναι παράλληλα το ένα με το άλλο. Το ένα μάτι κοιτάει ευθεία σε ένα αντικείμενο, ενώ το άλλο κοιτάει σε άλλη κατεύθυνση. Το στραβίζον μάτι μπορεί να αποκλίνει (να κοιτάει προς τα έξω), να συγκλίνει (να κοιτάει προς τη μύτη), ή μπορεί να φεύγει προς τα κάτω ή προς τα πάνω.

Ο στραβισμός μπορεί να είναι συνέχεια εμφανής (σταθερός) ή να εμφανίζεται κατά διαστήματα (διαλείπων) και μπορεί να αλλάζει όταν κοιτάμε ένα αντικείμενο από διαφορετικές αποστάσεις. Ένας λανθάνων (όχι εμφανής) στραβισμός ελέγχεται από τον εγκέφαλο και τους μύες των ματιών.

Επειδή πολλές φορές ο στραβισμός οφείλεται σε διαθλαστική ανωμαλία (κυρίως υπερμετρωπία) το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι η μέτρηση και των δύο ματιών για να δούμε αν το παιδί χρειάζεται γυαλιά. Στην περίπτωση που όντως τα χρειάζεται, τότε τα συνταγογραφούμε και παρακολουθούμε το παιδί σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Το δεύτερο που πρέπει να προσέξουμε είναι να δούμε αν κάποιο μάτι έχει αμβλυωπία (‘τεμπέλικο’ μάτι). Σε αυτήν την περίπτωση η θεραπεία που εφαρμόζουμε είναι η κάλυψη του καλού ματιού για ορισμένες ώρες κάθε μέρα με σκοπό να αναγκάσουμε το ΄τεμπέλικο’ μάτι να δουλέψει περισσότερο. Αυτή η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες και για να είναι επιτυχής, είναι απαραίτητη η συνεργασία των γονιών, ώστε το παιδί να φοράει τα ειδικά αυτοκόλλητα καλύμματα όσο το δυνατόν περισσότερο.

Αφού αναταχθεί η αμβλυωπία και δούμε ότι με τα γυαλιά δε διορθώνεται ο στραβισμός, τότε προσφεύγουμε στη λύση της εγχείρησης. Μετά την επέμβαση τα γυαλιά (εάν είχαν δοθεί) θα πρέπει να συνεχίσουν να φοριούνται. Η επέμβαση γίνεται για να διορθωθεί εκείνος ο υπολειπόμενος στραβισμός που δε μπορεί να διορθωθεί με τα γυαλιά. Μερικές φορές η κάλυψη των ματιών μπορεί να χρειαστεί να συνεχιστεί.

Αρχικά μπορούμε να δοκιμάσουμε την εφαρμογή πρισμάτων πάνω στα γυαλιά σας για να μη βλέπετε διπλά. Τα συγκεκριμένα πρίσματα (Fresnel) είναι πολύ λεπτά, πλαστικά και κολλάνε πάνω στα γυαλιά.

Επίσης μπορούμε να καλύψουμε τον ένα φακό από τα γυαλιά σας ώστε πάλι να μη βλέπετε διπλά.

Μια άλλη λύση είναι το botox για στραβισμό (δείτε παρακάτω).

Τέλος, υπάρχει και η λύση της χειρουργικής επέμβασης.

• Οι ενήλικες που χρειάζονται εγχείρηση για να διορθώσουν το στραβισμό τους, μπορεί να τον είχαν από την παιδική ηλικία ή μπορεί να τον απόκτησαν κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους μετά από ένα ατύχημα ή μια ασθένεια. Ένας παιδικός στραβισμός που χειροτέρεψε κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής μπορεί να χρειάζεται επέμβαση για να βελτιώσει την αισθητική εμφάνιση των ματιών. Παρακαλώ σημειώστε ότι μια προηγούμενη εγχείρηση στην παιδική ηλικία συνήθως δε μας εμποδίζει από το να κάνουμε και άλλη αργότερα ως ενήλικες.

• Ένας λανθάνων στραβισμός που γίνεται ολοένα και πιο δύσκολα ελεγχόμενος, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως πονοκεφάλους ή θολή/διπλή όραση. Σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να συμβουλέψουμε να γίνει εγχείρηση για να βελτιωθεί ο έλεγχος των οφθαλμικών μυών.

• Αν αποκτήσατε στραβισμό ως αποτέλεσμα τραυματισμού του κεφαλιού ή του προσώπου, εξ’ αιτίας κάποιου εγκεφαλικού ή άλλης κατάστασης όπως διαβήτη ή θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας, τότε μπορεί να υποφέρετε από διπλή όραση και/ή περιορισμένη κινητικότητα των ματιών σας. Αν, μετά από μερικούς μήνες, ο στραβισμός δεν έχει φύγει και είναι σταθερός, τότε μπορεί να γίνει επέμβαση για να διορθωθεί η θέση των ματιών σας.

Μπορεί να σας προταθεί να κάνετε μια ένεση botox σε έναν από τους οφθαλμικούς μύες ώστε να γίνει πιο καλά η διάγνωση του προβλήματος πριν παρθεί η απόφαση για χειρουργείο. Αυτή η πράξη γίνεται στο ιατρείο κάτω από τοπική αναισθησία και παίρνει περίπου 5 λεπτά για να γίνει. Ο σκοπός είναι να παραλύσει προσωρινά ένας μυς του ματιού για να δούμε τι επίδραση έχει στους άλλους μύες. Είναι απόλυτα ασφαλές και δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για την υγεία σας. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε παρακάτω την παράγραφο ‘Botox και στραβισμός’.

Πριν ο χειρουργός αποφασίσει να σας χειρουργήσει θα πρέπει να κάνει έναν πλήρη έλεγχο της κινητικότητας των ματιών σας για να μετρηθεί ο στραβισμός και να ελεγχθεί ο κίνδυνος για διπλή όραση μετά την επέμβαση. Αυτός ο έλεγχος γίνεται στο ιατρείο.

Η εγχείρηση, όπως και στα παιδιά, γίνεται κάτω από γενική αναισθησία.

Η εγχείρηση περιλαμβάνει επανατοποθέτηση ενός ή περισσοτέρων μυών του ματιού με σκοπό τη βελτίωση της θέσης των ματιών. Το μάτι δε βγαίνει από τη θέση του κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Η εγχείρηση γίνεται κάτω από γενική αναισθησία.

Οι μύες ράβονται στο μάτι με πολύ λεπτά ράμματα, τα οποία διαλύονται μέσα σε ένα μήνα από την επέμβαση. Το μάτι που θα χειρουργηθεί, θα καλυφθεί με ένα κάλυμμα για προστασία.

Μερικά άτομα χρειάζονται χειρουργείο και στα δύο μάτια και αυτό θα σας το πει ο οφθαλμίατρος κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στο ιατρείο του. Αν χρειάζεται επέμβαση και στα δυο μάτια, θα χειρουργηθούν και τα δύο την ίδια μέρα, αλλά το ένα μάτι θα το αφήσουμε ανοιχτό ώστε να βλέπετε με αυτό μόλις ξυπνήσετε από την αναισθησία.

Η επέμβαση συνήθως κρατάει περίπου μία ώρα για να ολοκληρωθεί.

Ναι. Μετά την επέμβαση υπάρχει:

• 1% πιθανότητα για μόνιμη διπλή όραση και ένα 30% πιθανότητα για προσωρινή διπλή όραση που δεν κρατάει πάνω από 3 μήνες.

• 10% πιθανότητα ο στραβισμός να μην έχει φύγει, οπότε να απαιτηθεί νέα επέμβαση.

• 1% πιθανότητα μόλυνσης που θα χρειαστεί μακροχρόνια χρήση σταγονών.

• Αν παίρνετε φάρμακα τακτικά κάθε πρωί, θα πρέπει να τα έχετε πάρει πριν τις 7 το πρωί, με μια μικρή γουλιά νερό αν είναι αναγκαίο.

• Αν είστε διαβητικός, θα πρέπει να μην πάρετε την ινσουλίνη σας ή τα χάπια σας για τον διαβήτη το πρωί της εγχείρησης σας.

• Αν παίρνετε φάρμακα που επηρεάζουν το αίμα (όπως βαρφαρίνη ή ασπιρίνη) και/ή είστε αλλεργικός σε κάποια φάρμακα, παρακαλώ να το πείτε στον οφθαλμίατρο σας κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στο ιατρείο του.

• Παρακαλώ μη φάτε τίποτα (ούτε καν καραμέλες ή μαστίχες) για 6 ώρες πριν την εγχείρηση. Μπορείτε να πιείτε μόνο νερό μέχρι και 1 ώρα προτού πάτε στην κλινική για χειρουργείο.

Παρακαλώ να μας πείτε αν αισθάνεστε πόνο ή ανακάτεμα. Θα σας δώσουμε χάπια ή θα σας κάνουμε ενέσεις άμα δούμε ότι τα χρειάζεστε, έτσι ώστε να είστε άνετοι και να μην πονάτε.

Μπορεί να αισθάνεστε υπνηλία και μια ελαφριά ζάλη για λίγες ώρες μετά την επέμβαση. Αυτό οφείλεται στο αναισθητικό και μπορεί να κρατήσει ως το άλλο πρωί.

Είναι συχνό να υπάρχει πονόλαιμος για 2 με 3 μέρες μετά από τη χρήση γενικής αναισθησίας. Αυτό μερικές φορές συμβαίνει γιατί ο αναισθησιολόγος πρέπει να περάσει ένα σωλήνα κάτω στο λαιμό σας για να σας χορηγήσει τα αναισθητικά αέρια που θα σας κρατήσουν κοιμισμένους κατά τη διάρκεια του χειρουργείου.

Οι περισσότερες επεμβάσεις στραβισμού στους ενήλικες περιλαμβάνουν μια τελική προσαρμογή των ραμμάτων την ίδια μέρα με την εγχείρηση. Αυτό στα παιδιά γίνεται πολύ σπάνια. Η προσαρμογή γίνεται περίπου 2 ώρες μετά που θα έχετε ξυπνήσει από τη γενική αναισθησία. Η προσαρμογή μπορεί να προκαλέσει κάποια ενόχληση, αλλά είναι πολύ σημαντικό μέρος της εγχείρησης. Για να αναισθητοποιηθεί το μάτι και να μην αισθάνεστε τίποτα, χρησιμοποιούμε τοπικά σταγόνες. Κατά τη διάρκεια αυτής της πράξης θα είστε ξαπλωμένος στο κρεβάτι. Θα χρειαστείτε τα γυαλιά σας για τη σωστή μέτρηση και προσαρμογή των ραμμάτων.

Μπορείτε να βγάλετε το κάλυμμα την πρώτη μέρα μετά την επέμβαση. Δεν υπάρχει ανάγκη να το αλλάξετε και να βάλετε άλλο.

Το μάτι σας θα πονάει λίγο και θα δακρύζει για τις πρώτες 3 μέρες μετά την επέμβαση, γι’ αυτό θα πρέπει να παίρνετε τα παυσίπονα όπως σας τα έχει γράψει ο οφθαλμίατρος σας. Το μάτι σας θα είναι κόκκινο για 2 εβδομάδες, αλλά σιγά σιγά θα επανέλθει στο κανονικό άσπρο χρώμα. Αυτό είναι φυσιολογικό και δε θα πρέπει να ανησυχήσετε.

Θα σας δοθούν σταγόνες και παυσίπονα χάπια να πάρετε στο σπίτι μαζί σας. Οι σταγόνες είναι για να προληφθεί κάποια μόλυνση και φλεγμονή και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται 4 φορές την ημέρα για 3 εβδομάδες.

Να φορέσετε τα ίδια γυαλιά που φορούσατε πριν την εγχείρηση στραβισμού. Εάν όμως είχατε κάποιο πλαστικό πρίσμα κολλημένο πάνω σε αυτά, τότε θα πρέπει να το βγάλετε.

• Επειδή μπορεί ακόμα να είστε κάτω υπό την επήρρεια του αναισθητικού, για τις επόμενες 24 ώρες, ΔΕΝ θα πρέπει να

1. Οδηγήσετε

2. Χειριστείτε μηχανήματα

3. Πιείτε αλκοόλ, να πάρετε υπνωτικά χάπια, ή φάρμακα για κρύωμα

4. Πάρετε κάποιες σημαντικές αποφάσεις ή να υπογράψετε επίσημα έγγραφα

5. Αθληθείτε ή να σηκώσετε μεγάλα βάρη

6. Ταξιδεύετε μόνος με τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

• Θα πρέπει να μην πάτε στη δουλειά για μια εβδομάδα.

• Μην ακουμπήσετε και μην τρίψετε το εγχειρισμένο μάτι για 2 εβδομάδες.

• Προσπαθήστε να μην πάει σαμπουάν ή σαπουνόνερο μέσα στο μάτι. Αν οι βλεφαρίδες σας έχουν τσίμπλες, καθαρίστε τις μόνο με ζεστό νερό και βαμβάκι ή αποστειρωμένες γάζες.

• Μην κολυμπήσετε για 2 εβδομάδες μετά την εγχείρηση και μην κάνετε σπορ που χρησιμοποιείται μπάλα για να αποφύγετε να χτυπήσετε το μάτι σας με αυτήν.

Οι ενέσεις botox μπορεί να χρησιμοποιηθούν σαν θεραπευτικό μέσο σε πολλούς τύπους στραβισμού και σε προβλήματα κινητικότητας των οφθαλμών. Αυτή η ουσία προκαλεί παράλυση του μυός στον οποίο εισέρχεται. Η παράλυση κρατάει αρκετές εβδομάδες (μέχρι και 4 μήνες) και μετά φεύγει πλήρως.

Όταν χρησιμοποιείται στο στραβισμό, ο στόχος είναι να παραλύσουμε έναν μυ προσωρινά με σκοπό να επαναφέρουμε την ισορροπία μεταξύ των δυο ματιών και να τα κάνουμε πιο παράλληλα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει μια προσωρινή αναστροφή της κατεύθυνσης του στραβισμού, που την ακολουθεί σταδιακή ευθυγράμμιση των ματιών καθώς η παράλυση αρχίζει και περνάει.

Όχι. Αυτή η θεραπεία είναι απόλυτα ασφαλής και δεν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία σας. Συγκεκριμένα, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος να πάθετε αλλαντίαση.

Παραταύτα, μπορεί να υπάρχουν κάποιες παρενέργειες, όπως προσωρινή διπλή όραση. Αν η διπλή όραση σας ενοχλεί, προσπαθήστε να καλύψετε ένα μάτι (ή τον ένα φακό από τα γυαλιά σας) με ένα κάλυμμα. Δε θα πρέπει να οδηγήσετε αν έχετε διπλή όραση.

Επίσης μπορεί να έχετε μια ελαφριά πτώση του άνω βλεφάρου στο μάτι που έγινε η ένεση ή το μάτι να είναι ελαφρά κόκκινο. Αυτές οι παρενέργειες είναι προσωρινές και θα βελτιωθούν από μόνες τους.

Στην αρχή βάζουμε αναισθητικές σταγόνες στο μάτι που πρόκειται να κάνουμε την ένεση 30 λεπτά πριν. Η σωστή θέση για να γίνει η ένεση βρίσκεται με τη χρήση μιας συσκευής που ονομάζεται ηλεκτρομυογράφος. Με αυτή τη συσκευή καταγράφεται η ηλεκτρική δραστηριότητα του μυός που πρόκειται να κάνουμε την ένεση. Η διαδικασία παίρνει περίπου 5 λεπτά να γίνει.

Μετά βάζουμε μια αντιβιοτική σταγόνα και ένα κάλυμμα για να προστατεύσουμε το μάτι. Αυτό το βγάζουμε 2 ώρες μετά.

Μπορείτε να πάτε σπίτι αμέσως μετά την ένεση, αλλά θα πρέπει να αποφύγετε την οδήγηση για 24 ώρες μετά ή αν τα βλέπετε διπλά.