Θυρεοειδική Οφθαλμοπάθεια

Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι μια αυτοάνοση πάθηση. Ο όρος αυτοάνοση σημαίνει ότι τα δικά σας λευκά κύτταρα ή αντισώματα προκαλούν βλάβη σε συγκεκριμένους ιστούς του σώματος σας. Μια μόλυνση με ιό παράγει αμυντικούς μηχανισμούς, έτσι ώστε το σώμα φτιάχνει αντισώματα εναντίον του ιού. Σε μια αυτοάνοση πάθηση, προκαλούνται οι ίδιες αντιδράσεις αλλά αντί να επιτίθενται σε ιό, επιτίθενται στους ιστούς του σώματος. Στην περίπτωση της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας, η επίθεση κατευθύνεται προς τους ιστούς γύρω από το μάτι, συμπεριλαμβανομένων και των μυών που το κινούν. Αυτό οδηγεί σε φλεγμονή και αύξηση της πίεσης πίσω από το μάτι, έτσι ώστε μερικές φορές το μάτι να σπρώχνεται προς τα εμπρός και να φαίνεται φλεγμαίνον.

Η απλή απάντηση είναι ότι δε γνωρίζουμε ακόμα. Δεν είναι μια κληρονομική κατάσταση αλλά γνωρίζουμε ότι συμβαίνει σε άτομα που έχουν κληρονομήσει κάποιους παράγοντες που τα κάνει πιο ευαίσθητα. Συνδέεται πολύ στενά με την αυτοάνοση θυρεοειδική νόσο. Επίσης γνωρίζουμε ότι είναι πιο συχνή σε καπνιστές, όντως είναι πολύ σπάνια σε μη καπνιστές, αλλά δε γνωρίζουμε γιατί υπάρχει αυτή η σχέση με το κάπνισμα.

Πολλοί ασθενείς με θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια θα έχουν προσέξει τα μάτια τους να έχουν ένα αμυδρά έντονο κοίταγμα. Αυτό δεν είναι σημείο θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας, αλλά απλά σχετίζεται με την υπερδραστηριότητα του θυρεοειδή. Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι ήπια, και περιλαμβάνουν, αίσθηση ξένου σώματος σαν άμμο μες στα μάτια, ελαφρύ πόνο και υπερβολικό δάκρυσμα, αποφυγή έντονων φωτών. Στα λιγότερο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνονται εξώφθαλμος και/ή διπλωπία (δηλαδή βλέπετε τα πράγματα διπλά). Μερικές φορές υπάρχουν ενοχλήσεις όταν κινούνται τα μάτια προς τα πάνω ή τελείως πλάγια. Άλλα σχετικώς κοινά συμπτώματα είναι κοκκίνισμα και πρήξιμο των βλεφάρων. Πολλές φορές παρατηρείται θόλωση της όρασης: μερικές φορές σχετίζεται με υπερβολική ξηρότητα των ματιών και μερικές φορές χρειάζεται να δοθούν γυαλιά. Πολύ σπάνια αρχίζει πρώτα να ελαττώνεται η όραση, που είναι αποτέλεσμα πίεσης στο οπτικό νεύρο. Αν δείτε κάποια μείωση της όρασης σας, επικοινωνήστε με τον οφθαλμίατρο σας χωρίς καθυστέρηση.

Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν κάποια διαταραχή της δραστηριότητας του θυρεοειδή. Πιο συχνά πρόκειται για υπερδραστηριότητα αυτού, δηλ. υπερθυρεοειδισμός, και η οφθαλμοπάθεια συχνά συμβαίνει ταυτόχρονα. Παραταύτα, σε μερικές περιπτώσεις η οφθαλμοπάθεια σχετίζεται με τον υποθυρεοειδισμό. Μερικές φορές δεν υπάρχει φανερή θυρεοειδοπάθεια, αλλά αυτό είναι σπάνιο.

Η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση είναι: μερικές φορές, αλλά όχι πάντα. Η θυρεοειδική λειτουργία θα πρέπει να αποκατασταθεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και ο ιατρός σας θα πρέπει να κάνει το παν ώστε ο θυρεοειδής σας να μην υπερλειτουργήσει ή υπολειτουργήσει ξανά. Με αυτή τη θεραπεία, τα ήπια συμπτώματα της οφθαλμοπάθειας συνήθως φεύγουνε. Αν αυτό δε συμβεί ή αν η οφθαλμοπάθεια χειροτερέψει, τότε θα χρειαστεί ειδική θεραπεία.

Σε μερικούς ασθενείς τα μάτια βελτιώνονται μετά από επέμβαση για να απομακρυνθεί ο θυρεοειδής που υπερλειτουργεί. Αυτό δε γίνεται πάντα βέβαια και πολύ σπάνια μπορεί ακόμα και να χειροτερέψουν, κάτι που δεν έχει σχέση με την ίδια την επέμβαση.

Αυτή είναι μια πολύ αμφιλεγόμενη ερώτηση στην παρούσα φάση. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο έχει κάποια επίπτωση, αλλά κάποιοι ιατροί παρατήρησαν ότι σε κάποιους ασθενείς η οφθαλμοπάθεια επιδεινώθηκε μετά τη ραδιο-θεραπεία. Έτσι, εάν χρειάζεστε θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο και έχετε συμπτώματα θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας μπορεί να χρειαστείτε μια επιπλέον θεραπεία ώστε να καλυφθεί η θεραπευτική δόση και ταυτόχρονα να προστατέψετε και τα μάτια.

Ναι. Κατ’ αρχήν είναι γνωστή η σχέση με το κάπνισμα, γι’ αυτό άμα είστε καπνιστής θα πρέπει να σκεφτείτε πολύ σοβαρά να το κόψετε. Δεύτερον, τα αποτελέσματα είναι καλύτερα στα περιστατικά όπου η θυρεοειδοπάθεια είναι καλά ελεγχόμενη. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να πηγαίνετε τακτικά στον ιατρό σας (παθολόγο ή ενδοκρινολόγο) για έλεγχο και να παίρνετε ό,τι φάρμακα σας έχει δώσει.

Α) Τα ενοχλήματα και η φλεγμονή

Απλές οφθαλμικές σταγόνες όπως τεχνητά δάκρυα θα σας ανακουφίσουν από αυτά τα συμπτώματα. Αυτές οι σταγόνες είναι ‘αθώες’ και μπορούν να χρησιμοποιηθούν όποτε τις έχετε ανάγκη.

Β) Η διπλωπία

Αν βλέπετε διπλά μόνο προς τα πολύ πλάγια, όπως είναι το πιο σύνηθες, τότε λογικά δε θα πρέπει να έχετε πρόβλημα στην καθημερινή σας ζωή, οπότε δε χρειάζεται κάποια συγκεκριμένη θεραπεία. Αν η διπλωπία επεμβαίνει στην καθημερινότητα σας τότε θα χρειαστείτε να δείτε έναν ειδικό οφθαλμίατρο που ασχολείται με το στραβισμό. Σε αρχικά στάδια μπορεί να σας βοηθήσει με πλαστικούς πρισματικούς φακούς, οι οποίοι μπορεί να κολλήσουν πάνω σε γυαλιά και λύνουν το πρόβλημα της διπλωπίας. Αργότερα, όταν η οφθαλμοπάθεια σταθεροποιηθεί, η διπλωπία, αν επιμένει, μπορεί να αντιμετωπιστεί με μία ή περισσότερες επεμβάσεις, όμοιες με αυτές που κάνουμε στα παιδιά με στραβισμό.

Γ) Προεξέχοντα μάτια

Αν είναι ήπιο, αυτό το πρόβλημα συνήθως λύνεται με το χρόνο καθώς η φλεγμονή πίσω από το μάτι υποχωρεί. Όταν είναι σοβαρό και υπάρχει για πολύ καιρό, τότε μπορεί να μη φύγει. Σε αυτήν την περίπτωση, η εμφάνιση μπορεί να βελτιωθεί με εγχείρηση στα βλέφαρα. Επίσης, αν ανησυχείτε πολύ για την εμφάνιση σας μπορείτε να φοράτε γυαλιά ηλίου ώστε να κρύβετε τα μάτια σας.

Δ) Πρησμένα βλέφαρα

Αυτό είναι ένα άλλο σημείο φλεγμονής και πρηξίματος πίσω από το μάτι. Βελτιώνονται καθώς υποχωρεί η φλεγμονή. Αν η φλεγμονή είναι μακροχρόνια, η αλλαγή στην εμφάνιση γίνεται μόνιμη. Σε αυτήν την περίπτωση, η χειρουργική βλεφάρων μπορεί να βοηθήσει (αν και δε μπορεί να αποκαταστήσει την κανονική δομή τους).

Ε) Επιδείνωση της όρασης

Αν αυτό δε μπορεί να διορθωθεί με καινούρια γυαλιά τότε αυτό το πρόβλημα απαιτεί επείγουσα ιατρική παρέμβαση. Η θεραπεία με στεροειδή μπορεί να έχει ένδειξη εδώ, αλλά θα πρέπει να παρακολουθείται από ειδικό. Μερικές φορές χρειάζεται να γίνει επέμβαση αποσυμπίεσης του κόγχου. Ένας άλλος τρόπος για να μειωθεί η πίεση πίσω από το μάτι είναι με ακτινοθεραπεία.

Στ) Γιατί και πότε χρησιμοποιούνται χάπια στεροειδών και ακτινοθεραπεία?

Όταν η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι ενεργός, η φλεγμονή και το πρήξιμο μπορούν να ελαττωθούν με θεραπεία. Τα στεροειδή χάπια είναι πολύ αποτελεσματικά στην ελάττωση της φλεγμονής. Παραταύτα, μπορεί να έχουν πολλές παρενέργειες, ειδικότερα αν χρησιμοποιηθούν για πολύ καιρό. Γι’ αυτό συνιστώνται για πιο σοβαρά περιστατικά.

Η ακτινοθεραπεία με χαμηλή δόση είναι μια πολύ καλή εναλλακτική λύση στα στεροειδή για τη θεραπεία της φλεγμονής. Οι παρενέργειες, όταν η θεραπεία γίνεται από έμπειρους ιατρούς, είναι λιγότερες από αυτές των στεροειδών. Με την έγκαιρη χρήση στεροειδών και ακτινοθεραπείας, μπορεί κάποια σοβαρά περιστατικά θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας να αποφευχθούν στο μέλλον. Παρ’ όλα αυτά, όπως με όλες τις ισχυρές θεραπείες, θα πρέπει να βάλουμε στη ζυγαριά τα πιθανά οφέλη και τους ενδεχόμενους κινδύνους. Όταν η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια φτάσει σε σταθερό στάδιο χωρίς φλεγμονή, καμιά από αυτές τις θεραπείες δεν είναι επιτυχής.

Μερικές φορές, ναι. Αλλά αυτό μπορεί να πάρει πολύ καιρό, συχνά πολλούς μήνες. Όσο περισσότερο έχετε την οφθαλμοπάθεια, τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες να εξαφανιστεί τελείως. Αυτό γίνεται επειδή η φλεγμονή τελικά μετατρέπεται σε ουλές. Τότε χρειάζεται θεραπεία από ειδικό. Όταν η πάθηση σταθεροποιηθεί και ησυχάσει, τότε μπορεί να γίνουν διορθωτικές επεμβάσεις.

Όχι. Είναι πολύ σπάνιο να υπάρξει απώλεια όρασης και άμα πάει να γίνει κάτι τέτοιο, τότε μπορούμε να επέμβουμε είτε με ειδική φαρμακευτική θεραπεία ή με εγχείρηση. Η απώλεια όρασης στη θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι συνήθως αναστρέψιμη. Παρ’ όλα αυτά, το πρόβλημα δε θα πρέπει να αγνοηθεί αλλά θα πρέπει να αντιμετωπιστεί όσο πιο γρήγορα γίνεται. Αν το παραμελήσετε, μόνο τότε μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια όρασης.